Nakaz rozbiórki
Samowola budowlana to nic innego jak rozpoczęcie prac budowlanych, przebudowy, remontu, nadbudowy bez wymaganego pozwolenia na budowę, wymaganego zgłoszenia lub pomimo już powstałej budowli czy przebudowy niezgłoszenia tego faktu. Mimo konsekwencji prawnych, jakie grożą za podjęcie się samowoli budowlanej to dużo osób, jednak się jej podejmuje. Czas oczekiwania na decyzję starosty co do wydania pozwolenia na budowę to około 65 dni, znów 30 dni, jeśli składamy wymóg zgłoszenia prac budowlanych. w tym czasie nie mamy prawa wykonywać żadnych prac jednak osoby niecierpliwe, które nie chcą tracić czasu często decydują się na taką samowolę.
Jeżeli podejmiemy się samowoli budowlanej grozi nam nakaz rozbiórki w przypadku, gdy nie złożymy odpowiednich dokumentów o legalizację budynku, wycofamy złożone dokumenty o legalizację, nie wykonamy zaleceń budowlanych wymaganych do legalizacji, nie uregulujemy wymaganej opłaty legalizacyjnej albo mimo nakazu wstrzymania budowy kontynuujemy pracę. Kiedy nie zalegalizujemy budowli oraz nie dostosujemy się do nakazu rozbiórki, może zostać nałożona na nas kara grzywny przez inspektora nadzoru budowlanego.
Jeżeli organ nadzoru budowlanego stwierdzi, że doszło do samowoli budowlanej od razu nie nakazuje rozbiórki inwestycji. Po stwierdzeniu przez organ nadzoru budowlanego nielegalnych prac budowlanych lub budowli wydaje on nakaz wstrzymania prac budowlanych, jeżeli te prace zagrażają życiu lub zdrowiu ludzi, nakazuje on inwestorowi na jego koszt zabezpieczenie budynku i usunięciu zagrażających czynników. Jeżeli prace budowlane lub stojący już obiekt nie zagraża zdrowiu ani życiu organ nadzoru budowlanego może poinformować inwestora o prawie do legalizacji obiektu oraz obowiązku wniesienia opłaty legalizacyjnej.
Zalegalizowanie prac
Legalizacja jest dobrowolna i zależy tylko od inwestora czy będzie chciał ją uzyskać natomiast jeżeli inwestor nie dostosuje się do nakazu wstrzymania prac budowlanych lub nie skorzysta z możliwości legalizacji, to organ nadzoru budowlanego wyda decyzję o rozbiórce budynku. Organ nadzoru budowlanego nigdy pochopnie nie podejmuje decyzji o rozbiórce budowli, stara się dać inwestorowi możliwość jej legalizacji, najpierw weryfikuje czy obiekt jest budowany zgodnie z obowiązującym prawem, warunkami zabudowy, miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego natomiast jeżeli są niezgodności, to wymusza on na wykonawcy, aby doprowadził budowlę do stanu zgodnego z obowiązującym prawem.
Po otrzymaniu nakazu wstrzymania prac budowlanych mamy 30 dni, aby złożyć wniosek o legalizację budowli, jest on dobrowolny i należy pamiętać, że organ nadzoru budowlanego nie ma uprawnień, aby samodzielnie zdecydować bez inicjacji inwestora o legalizacji budowli, należy również pamiętać, że niezłożenie wniosku w terminie kończy się nakazem rozbiórki. Prawo do złożenia wniosku o legalizację budowli ma właściciel nieruchomości, inwestor oraz zarządca obiektu. Wniosek o legalizację budynku zostanie rozważony jedynie, gdy obiekt znajduje się na działce budowlanej, jest budowany zgodnie z warunkami zabudowy oraz miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, budowla również nie może naruszać przepisów techniczno-budowlanych oraz stanowić zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego.
Organ nadzoru budowlanego wymaga złożenia odpowiednich dokumentów w celu legalizacji przedsięwzięcia. Obiekty, które mają wydane pozwolenia na budowę, ale są prowadzone na nich prace budowlane, które wymagają zgłoszenia muszą złożyć następujące dokumenty: projekt budowlany, zaświadczenie o zgodności budowy z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub warunkami zabudowy, dokument potwierdzający kompletność projektu budowlanego oraz dodatkowych uzgodnień.
Natomiast jeżeli budynek nie posiada pozwolenia na budowę, należy złożyć następujące dokumenty: zgłoszenie o legalizację budynku, zaświadczenie o zgodności budowy z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub warunkami zabudowy, rysunki, projekt techniczny, projekty zagospodarowania, oświadczenie o dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane, ekspertyza techniczna, geodezyjna inwentaryzacja podwykonawcza obiektu budowlanego.
Po złożeniu wymaganych dokumentów organ nadzoru budowlanego przestępuje do ich zweryfikowania i ustalenia opłaty legalizacyjnej, która jest zależna od stanu prawnego obiektu budowlanego. W przypadku samowoli budowlanej bez wymaganego zgłoszeniem opłata wynosi do 5000 zł, a w przypadku braku pozwolenia na budowę jest to pięciokrotność stawki 500 zł oraz współczynnik kategorii obiektu i wielkości obiektu budowlanego
