Kiedy występuje?
Zdarzają się sytuacje, kiedy ktoś korzysta bezumownie z nieruchomości bez zgody oraz wiedzy właściciela. Takie działanie jest niezgodne z prawem i narusza dobra właściciela, aby móc korzystać z nieruchomości należącej do innej osoby należy uzyskać zgodę lub podpisać umowę. Bezumowne korzystanie z nieruchomości może wystąpić z wielu powodów, czasem jest to nieświadome działanie, a czasem świadome i złośliwe np. w sytuacji zakończenia umowy najmu, najemca nie wyprowadza się z lokalu tylko pozostaje w nim bez zgody właściciela.
Bezumowne korzystanie z nieruchomości występuje, kiedy ktoś korzysta z lokalu, gruntu, domu lub mieszkania nie posiadając tytułu prawnego lub zgody właściciela na korzystanie z jego nieruchomości. Takie działanie może wystąpić nieświadomie, kiedy osoba korzystająca z gruntu nienależącego do niej nie zdaje sobie sprawy, że narusza prawo. Świadomie, kiedy ktoś celowo bez zgody i wiedzy właściciela pozostaje w budynku lub korzysta z jego gruntu. Może to być między innymi zasiedzenie w złej wierze, kiedy dana osoba nabywa nieruchomość mimo świadomości, że należy do innej osoby niż tej, która ją sprzedaje lub podczas podpisania umowy kupna-sprzedaży nie została zachowana forma aktu notarialnego. Takie działanie może nieść za sobą nieprzyjemne konsekwencje i prowadzić do powstania sporów, które ciągną się przez długi czas bez chęci polubownego rozwiązania problemu.
Bezumowne korzystanie z nieruchomości występuje w przypadku, kiedy sąsiad parkuje na nieswojej posesji samochód lub tworzy sobie drogę dojazdową bez zgody właściciela. Takie działanie występuje również wtedy, gdy rolnik uprawia na nieswoim polu rośliny lub najmujący mimo zakończenia umowy nadal pozostaje w lokalu i nie planuje go opuścić. Aby móc w legalny sposób korzystać z nieruchomości należy uzyskać na to zgodę właściciela lub posiadać do niej prawo wynikające między innymi z najmu, użytkowania wieczystego, dzierżawy, użyczenia lub własności.
Odszkodowanie
Właściciel ma prawo do roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Ma on prawo między innymi żądać wydania nieruchomości, zaniechania naruszeń, przywrócenia stanu zgodnego z prawem przez osobę dopuszczającą się bezumownego korzystania. Oprócz tego może domagać się wypłacenia wynagrodzenia oraz odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Domagać się roszczenia można na dwa sposoby, polubownie, kiedy strony między sobą dojdą do kompromisu lub sądowo, jeżeli nie uda im się dogadać samodzielnie. Sąd bierze pod uwagę czy strony próbowały się porozumieć polubownie oraz zwraca uwagę, w jakiej wierze osoba korzystająca z nieruchomości ją użytkowała.
Działanie w dobrej wierze występuje, kiedy osoba korzystająca nie miała świadomości, że nie ma prawa do danej nieruchomości np. w sytuacji, kiedy wynajmowała nieruchomość, a wynajmujący w tym czasie postanowił ją sprzedać, nie informując o tym swoich najemców. Jednak warto mieć świadomość, że od momentu, kiedy najmujący został poinformowany o zaistniałej sytuacji prawnej i otrzymał żądanie od właściciela do opuszczenia nieruchomości, działa w złej wierze, jeśli nie zastosował się do żądania.
Można żądać wydania nieruchomości przez osobę, która bezprawnie z niej korzysta, tym samym uniemożliwiając korzystanie z niej właścicielowi. W takiej sytuacji należy złożyć pozew do sądu, w którym musi zostać określony rodzaj żądania ze wskazaną nieruchomością, wartość nieruchomości oraz jej dokładny opis. Właściciel może również żądać zaniechania naruszeń i przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Warto mieć świadomość, że działanie nie musi w tym przypadku występować bezpośrednio na nieruchomości, ale może wpływać na jej stan i naruszać praw własności. Może być to np. odprowadzanie szamba przez sąsiada na działkę obok. W takiej sytuacji, kiedy prawo własności zostało naruszone, ale właściciel nie utracił władztwa może on domagać się przywrócenia stanu pierwotnego i zaniechania naruszeń. Warto mieć na uwadze, że to właściciel musi zgromadzić dowody, że zostały naruszone jego prawa własności.
Właściciel ma prawo domagać się wynagrodzenia od osoby korzystającej z jego własności bezumownie. Korzystający jest wtedy zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia właścicielowi, jakie mógłby uzyskać w normalnej sytuacji, wynagrodzenie to ma zrekompensować straty oraz brak możliwości korzystania ze swojej własności.
Roszczenie o wydanie nieruchomości, zaprzestanie naruszeń i przywrócenie stanu prawnego nie podlegają przedawnieniu. Warto mieć świadomość, że roszczenie o wynagrodzenie i odszkodowanie z tytułu bezprawnego korzystania z nieruchomości ulega przedawnieniu.
